Có 2 subtype: Trypanosoma brucei gambiense (1) và Trypanosoma brucei rhodesiense (2). (1) thường gặp ở người địa phương hơn và cực kỳ hiếm thấy ở du khách; và điều ngược lại đúng với (2). Không giống như (1) có diễn tiến lâm sàng theo nhiều giai đoạn trong khoảng 1 - 2 năm; (2) tiến triển nhanh đến mức tử vong trong khoảng 1 – 3 tháng mà không có từng giai đoạn rõ rệt.
Bệnh sử tự nhiên của bệnh nhiễm Trypanosoma spp. châu Phi có thể chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn haemolymphatic và giai đoạn viêm màng não (xem link tham khảo phía trên). Sau khi nhiễm Trypanosoma spp. vào máu, đơn bào Trypanosoma spp. tăng sinh và gây viêm mạch bạch huyết khu trú. Trypanosoma spp lan tới hệ võng nội mô, dẫn tới phình to các cơ quan và lâm sàng có triệu chứng của giai đoạn haemolymphatic (biểu hiện gồm sốt, các triệu chứng cảm cúm, nổi hạch, và gan lách to). Các cơn sốt kéo dài 7 ngày có thể tới rồi khỏi, điều này do sự biến dị liên tục glycoprotein của Trypanosoma spp, dẫn tới sự đa dạng đáp ứng miễn dịch ở người. Nổi ban dạng dát sẩn thoáng qua có thể xảy ra. Ở nhiễm Trypanosoma rhodesiense, thường sẽ gặp sang thương hoại thư ngay vết ruồi chích, nên dịch chảy ra từ vết hoại thư này có thể láy để làm xét nghiệm tìm Trypanosoma spp. Giai đoạn màng não sau này xảy ra do kí sinh trùng xâm nhập hệ thần kinh trung ương, gây rối loạn tâm thần, lú lẫn, đảo ngược chu kỳ thức/ngủ với ngủ gà, rối loạn thần kinh cơ (run giật cơ, co cứng cục bộ, giảm trương lực cơ tháp, dấu tiểu não), rối loạn cảm giác (tăng độ nhạy cảm giác sâu, tổn thương dây tk sọ, ngứa), cơn co giật.
Điều trị dứt khoát diệt đơn bào dựa trên subtype của Trypanosoma spp. Gambiense được điều trị với pentamidine hoặc eflornithine, dựa vào giai đoạn bệnh. Rhodesiense được điều trị với suramin kèm/hoặc không kèm với melarsoprol và steroids, và vẫn phụ thuộc vào giai đoạn bệnh.
Key point:
_ Một bệnh sử tốt, toàn diện về chuyến du lịch là cần thiết trong việc tiếp cận cơn sốt ở người vừa đi du lịch về.
No comments:
Post a Comment